Konsekwencje niezwrócenia dokumentu prawa jazdy po wyroku sądu

Zakaz prowadzenia pojazdów jest jednym ze środków karnych wymienionych w art. 39 Kodeksu karnego. Sąd może orzec, a wypadkach wskazanych w kodeksie obowiązkowo orzeka, zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Zgodnie z art. 43 §3 k.k. orzekając zakaz prowadzenia pojazdów sąd nakłada obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu. Do chwili wykonania obowiązku okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie.

Czy niezwrócenie prawa jazdy po wydaniu przez sąd wyroku orzekającego zakaz prowadzenia pojazdów się opłaca?

Niezwrócenie prawa jazdy nie jest dla skazanego korzystne – takie działanie przedłuża mu w czasie możliwość odzyskania prawa jazdy. Datą rozpoczęcia biegu okresu zakazu prowadzenia pojazdów jest bowiem data faktycznego zwrotu prawa jazdy do właściwego organu administracyjnego.

W sytuacji zatem, gdy prawo jazdy nie zostało sprawcy zatrzymane, to terminem początkowym biegu zakazu jest zwrócenie go organowi administracyjnemu. Zasada ta obowiązuje nawet w sytuacji gdy sąd w wyroku orzekł o zakazie prowadzenia pojazdu, ale (wbrew swojemu obowiązkowi) nie zobowiązał skazanego do zwrotu posiadanego dokumentu.

Czy w takim razie mogę kierować pojazdami dopóki nie zwrócę prawa jazdy, pomimo orzeczonego zakazu?

Środek karny określony w wyroku obowiązuje pomimo tego, że prawo jazdy nie zostało zwrócone. Niemniej jednak okres na który środek karny został orzeczony nie biegnie. Zatem jeżeli np. sąd w wyroku zdecydował orzec wobec sprawcy zakaz prowadzenia pojazdów w wymiarze 2 lat, a sprawca nie wykona obowiązku zwrotu prawa jazdy, to:
1) nie może prowadzić pojazdów (zakaz obowiązuje),
i jednocześnie:
2) 2 letni okres zakazu nie rozpoczął swojego biegu – rozpocznie dopiero po zwróceniu dokumentu.

Niezwrócenie prawa jazdy a przestępstwo z art. 244 k.k.

Zgodnie z art. 244 k.k. kto nie stosuje się do orzeczonego przez sąd zakazu zajmowania stanowiska, wykonywania zawodu, prowadzenia działalności, wykonywania czynności wymagających zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie, prowadzenia pojazdów, wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych, wstępu na imprezę masową, przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, nakazu okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, zakazu posiadania wszelkich zwierząt albo określonej kategorii zwierząt albo nie wykonuje zarządzenia sądu o ogłoszeniu orzeczenia w sposób w nim przewidziany, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Jak już wyżej wskazano następuje wstrzymanie biegu okresu zakazu prowadzenia pojazdów dopóki dokument sprawcy nie zostanie zdeponowany, co nie zmienia faktu, że zakaz obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia. Mimo że prawo jazdy nie zostało zwrócone, a czas trwania środka karnego nie biegnie, kierowca prowadzący pojazd, mimo orzeczonego przez sąd zakazu, popełnia przestępstwo z art. 244 k.k.

Podsumowanie

Niezwracanie prawa jazdy rodzi niekorzystne konsekwencje. Jeżeli osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia pojazdu nie odda dokumentu, to automatycznie wydłuża się, w stosunku do niej, faktyczny okres niemożności prowadzenia pojazdów poprzez wstrzymanie biegu okresu takiego zakazu dopóki nie zdeponuje ona owego dokumentu. Nie zmienia to jednak faktu, że zakaz obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia. Z powodu orzeczonego zakazu sprawca nie może legalnie kierować pojazdami, nawet jeżeli nie zwrócił jeszcze prawa jazdy – czyniąc to naraża się on na odpowiedzialność karną z art. 244 k.k.
(więcej: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2014 r., sygn. akt III KK 416/13).

Zobacz więcej: jazda pod wpływem alkoholu, narkotyków.