Egzekucja alimentów od rodzica przebywającego za granicą

Z danych szacunkowych wynika, że w 2020 r. alimenty należały do jednych z najcześciej egzekwowanych zobowiązań. Większego problemu nie nastręcza zazwyczaj uzyskanie stosownego orzeczenia sądowego, a problem pojawia się dopiero na etapie złożenia do komornika wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego i niskiej skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.

Co zrobić jednak w sytuacji, gdy  dłużnik alimentacyjny mieszka na stałe bądź pracuje  za granicą? Jak wyegzekwować alimenty od osoby, która nie posiada żadnego majątku na terenie Rzeczpospolitej Polskiej ? 

Kluczowe znaczenie dla egzekucji alimentów z zagranicy ma przede wszystkim miejsce zamieszkania bądź przebywania dłużnika  alimentacyjnego, albowiem w zależności od tego, w jakim państwie przebywa zobowiązany do alimentacji, zastosowanie będą miały inne podstawy prawne. Kwestie egzekucji alimentów z zagranicy regulują bowiem zarówno międzynarodowe konwencje jak i umowy wzajemne między  poszczególnymi krajami. 

Z racji tego, iż największy problemy dotyczy dłużników alimentacyjnych, którzy przebywają na terytorium Unii Europejskiej, niniejszy artykuł zostanie zostanie poświęcony właśnie tej kategorii dłużników. 

Dla dłużników alimentacyjnych przebywających na terytorium Unii Europejskiej, podstawę prawną stanowią przepisy Rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych. Należy przy tym jednak pamiętać, iż w związku tym, że Wielka Brytania wystąpiła z Unii Europejskiej a okres przejściowy zakończył się z dniem 31 grudnia 2020 r. nie stosuje się przywołanego wyżej rozporządzenia, a Wielka Brytania traktowana jest jako  państwo trzecie. 

Wniosek o wykonanie orzeczenia w sprawie zobowiązań alimentacyjnych składa się na formularzu za pośrednictwem Sądu Okręgowego, Sekcja Obrotu Prawnego z Zagranicą, właściwego dla miejsca zamieszkania wierzyciela. Wniosek nie podlega jakiejkolwiek opłacie, a osoba uprawniona do egzekucji alimentów nie ponosi kosztów prowadzenia egzekucji za granicą. 

Do wniosku o wykonanie orzeczenia w sprawie zobowiązań alimentacyjnych załącza się;

• odpis prawomocnego orzeczenia sądowego wraz z klauzulą wykonalności,
• wyciąg z orzeczenia bądź ugody sądowej w sprawie zobowiązań alimentacyjnych wydany przez sąd, który to wyciąg zawiera informacje o wierzycielu, dłużniku i zobowiązaniu alimentacyjnym, 
• zestawienie zaległości alimentacyjnych,
• zaświadczenie o kontynuowaniu nauki ( dotyczy dzieci, które ukończyły 16 rok życia),
• odpis aktu urodzenia,
• numer rachunku bankowego. 

We wniosku nie jest wymagane wskazanie dokładnego adresu dłużnika, niemniej dotychczasowa praktyka wskazuje na to, iż wskazanie dodatkowych informacji na temat dłużnika, jak miejsce ostatniego pobytu, adresu jego pracodawcy czy chociażby numeru telefonu w sposób znaczący wpływa na bieg postępowania i usprawnia cały proces. 

Właściwy miejscowo Sąd Okręgowy  – po zapoznaniu się z wnioskiem, samodzielnie ustala za granicą właściwy organ centralny i przekazuje wniosek wraz z załącznikami. Organ do którego skierowany został wniosek, zobowiązany jest potwierdzić jego wpływ w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania oraz do poinformowania w terminie 60 dni od daty potwierdzenia wpływu wniosku o stanie prowadzonego postępowania i podjętych działaniach.