Kolejny zakaz prowadzenia pojazdów – jak liczyć okres trwania środka karnego ?

 

Przepisy Kodeksu Karnego  stanowią, iż środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów orzekany jest fakultatywnie bądź obligatoryjnie, a decyduje o tym charakter popełnionego przestępstwa.

Sąd może (fakultatywnie) orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju  na okres od roku do lat 15, w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. 

Obligatoryjnie Sąd orzeka o zakazie prowadzenia pojazdów pojazdów mechanicznych w razie skazania za przestępstwo określone w art. 178b k.k. – niedostosowanie się do polecenia zatrzymania pojazdu mechanicznego, art. 180a k.k. – prowadzenie pojazdu po cofnięciu uprawnień oraz art. 244 k.k. – niestosowanie się do orzeczonego uprzednio środka karanego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Zakaz prowadzenia pojazdów orzekany jest na okres od roku do lat 15. 

Sąd orzeka (obligatoryjnie), na okres nie krótszy niż 3 lata, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwo w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka zdarzenia lub zbiegł z miejsca zdarzenia przy popełnieniu przestępstwa określonego w art. 173 k.k. – katostrofa w komunikacji, art. 174 k.k. – sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy, art. 177 k.k. – spowodowanie wypadku. 

Dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzekany jest (obligatoryjnie) w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4 k.k. – ponowne prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środa odurzającego lub jeżeli następstwem przestępstwa określonego w art. 173 k.k – katastrofa w komunikacji, jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 §  2 k.k. – spowodowanie wypadku, jeżeli jego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu oraz w przypadku popełnienia przestępstwa określonego w art. 355 § 2 k.k. – wypadek komunikacyjny spowodowany przez żołnierza prowadzącej uzbrojony pojazd mechaniczny, jeżeli ten był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Co jednak w sytuacji jeżeli w okresie obowiązywania terminowego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, popełniliśmy inne przestępstwo za które został orzeczony kolejny terminowy zakaz prowadzenia pojazdów o charakterze terminowym ?  Jak liczyć poszczególne okresy zakazu prowadzenia pojazdów ? 

Do maja 2020 r. kwestia ta nastręczała wielu problemów, czego powodem była różna interpretacja przepisów prawa przez sądy na etapie postępowania oraz  przez organy administracji na etapie postępowania wykonawczego. 

Wątpliwości interpretacyjnej w tym zakresie zostały ostatecznie rozwiane uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2021 r., I KZP 13/19 i obecnie przyjmuje się, iż do czasu połączenia kilku zakazów prowadzenia pojazdów orzeczonych przez sądy są one wykonywane pojedynczo. 

W przywołanej wyżej uchwale Sąd Najwyższy wskazał, iż tożsame rodzajowo środki karne orzeczone w jednostkowych wyrokach, które mogą być łączone, do czasu ich prawomocnego połączenia w wyroku łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu według reguł przewidzianych w art. 43 § 2, 2a, i 3 k.k. Okresy, w jakich środki te zostały odrębnie wykonane przed ich prawomocnym połączeniem w wyroku łącznym, należy wymienić jako zaliczone na poczet orzeczonego łącznego środka karnego.

Innymi słowy, do czasu wydania wyroku łącznego – o ile takowy w ogóle zostanie wydany, każdy z orzeczonych środków karnych rozpoczyna swój bieg osobno od dnia wskazanego w orzeczeniu, a w przypadku wydania wyroku łącznego i połączenia orzeczonych środków karnych, okresy wykonania tych środków karnych zostaną zaliczone na poczet orzeczonego środka karnego.